Benader verandering eens op een positieve manier

We gaan op het moment door een periode van grote verandering - ongepland en zeer ingrijpend. Hoe pak je dat als organisatie aan? Dit is het werkterrein van organisatiepsycholoog Matthijs Steeneveld, onlangs nog gastspreker bij het Medewerker aan Boord festival van Plek in het Amsterdamse Scheepvaartmuseum. Volgens Matthijs is het in veel gevallen slim om verandering te benaderen vanuit het Appreciative Inquiry principe. Daarmee bouw je verder op eerdere successen, iedereen in het bedrijf kan er aan mee doen en op die manier maak je samen de gewenste aanpassingen. 

Appreciative Inquiry, wat is dat precies?

De Appreciative Inquiry bestaat uit twee Engelse werkwoorden, to appreciate en to inquire. To appreciate betekent waarderen en to inquire betekent informatie inwinnen, letterlijk betekent het dus informatie inwinnen op een waarderende manier. Je kunt Appreciative Inquiry (AI - niet te verwarren met Artificial Intelligence!) toepassen op kleine teams, afdelingen of zelfs hele bedrijven. Het is hierbij belangrijk dat alle mensen in de groep iets gemeen hebben, bijvoorbeeld dat ze voor hetzelfde bedrijf werken en dat iedereen van manager tot medewerker is betrokken. Vervolgens kijk je als groep naar wat je veranderd of verbeterd wilt binnen je bedrijf en hoe je dit realiseert. De input van iedereen in de groep is cruciaal om van AI een succes te maken.

Verandering is een teamprestatie

Maar hoe werkt AI nou in de praktijk? De eerste stap is om te gaan praten. Vaak praten we bij verandering over negatieve dingen, bijvoorbeeld dat de werkdruk te hoog is. Door dit in een positievere manier te brengen, zorg je ervoor dat je jouw collega’s inspireert en positief beïnvloed. Door samen jouw ideale toekomstbeeld te bespreken, creëer je samen een gevoel om dit te gaan realiseren. Zorg tijdens de bespreking dat het hele team vertegenwoordigd is, afhankelijk van de grootte van het team nodig je iedereen uit, anders hou je het bij een aantal mensen die de rest vertegenwoordigen. Begin met uit te vinden wat de groep als ‘goed’ ervaart, door vragen te stellen als: ‘wat geeft energie?’, of ‘waar raak je gemotiveerd door?’  

Aan de slag!

Hierna ga je als groep aan de slag met de 5D cirkel, die bestaat uit:

• Define, hier bepaal je de vraag. Als deze vraag een probleem moet oplossen, kies dan een positief onderwerp. Dat is het onderwerp dat je wil oplossen, denk bijvoorbeeld aan ‘blije klanten’ of ‘lage werkdruk’. 
• Discovery, hier ga je verder met het positieve onderwerp dat gekozen is. Laat de deelnemers elkaar (online) interviewen over hun eigen ervaring met blije klanten of lage werkdruk. Deel na afloop elkaars verhalen met de rest van de groep.
• Dream, nu je alle ervaringen verzameld hebt, is het tijd om de gewenste toekomst te gaan zoeken. Stel dat de gedeelde ervaringen nou regel was in plaats van uitzondering, hoe zou de organisatie er dan uitzien? 
• Design, in deze fase probeer je het gat tussen de discovery en dream fase te overbruggen. In het groepje ga je samen experimenten en ideeen bedenken die jouw team kunnen brengen waar jullie willen zijn uiteindelijk. 
• Deliver, hierin vindt de actie plaats. Voer de plannen uit die in de vorige fase bedacht zijn en bekijk hoe deze uitpakken in de praktijk. Hierbij is het heel belangrijk dat je elkaar waardeert en positief blijft denken.

Het Appreciative Inquiry principe is een proces wat misschien wat tijd kost maar wat uiteindelijk de betrokkenheid van je werknemers enorm vergroot. Juist omdat hele teams samenwerken om het beste resultaat te behalen, zullen de veranderingen breed gedragen worden. Daarbij speelt de positiviteit een belangrijke rol, niet dingen die fout gaan staan centraal maar juist de dingen die goed kunnen gaan.